 |
Chantal Akerman,
Fotoarchief Cinematek |
De Belgische filmmaakster Chantal Akerman
(Brussel 1950 - Parijs 2015) wordt de volgende 2 jaar in Bozar Brussel en bij enkele
andere organisaties in de hoofdstad herdacht met een overzichtelijke
presentatie van haar oeuvre. Akerman heeft een internationale reputatie opgebouwd
met haar filmproductie die wereldwijd is gelauwerd, haar feministische
instelling - zonder feminist te willen zijn - en eenvoudige duidelijkheid in de
verhalen die ze met haar films en boeken verteld. Haar masterclass film ‘Jeanne
Dielman, 23 Quai du commerce, 1080 Bruxelles’ staat in het geheugen gegrift van
de cinefielen. De film schetst op een bijzonder eerlijke wijze het leven van
een alleenstaande vrouw (weduwe) met haar zoon (vertolkt door de jonge Jan
Decorte) in de naoorlogse jaren. Dielman wast en plast, doet het huishouden en
verzoent zich met haar leven zoals van een vrouw in die tijd werd verwacht. Maar
om het leven financieel dragelijk te maken prostitueert ze zich in de
intimiteit van haar woning. Een iconische film uit de Belgische
filmgeschiedenis. Maar Akerman toont in haar films dat ze veel meer is dan een
cineast en regisseur, ze observeert de maatschappij in al haar facetten. Haar
observaties zet ze om in films, boeken, installaties en zoveel andere nog
onbekende eigenschappen die deel zullen uitmaken van verdere onderzoeken.
Chantal Akerman stamt uit een Joods-Pools
gezin. Haar moeder overleefde als kind de Holocaust. Na haar opleiding aan
het ‘Institut
national supérieur des arts du spectacle et des techniques de diffusion (INSAS)’ In Brussel begint ze spoedig met
het maken van films. De thema’s zijn eenvoudig. Zo maakt ze bijvoorbeeld de documentaire
film ‘No Home Movie’ (2015) over de relatie met haar moeder waarvan de opnames
in de keuken van haar moeder zelf gebeuren. Het scenario komt voort uit de
briefwisseling die ze met haar moeder voerde. Zonder er de noemer sociaal op te
plakken zijn de films van Akerman uit het leven gegrepen levensechte situaties waarbij
alles draait om de waarachtigheid van het leven zelf. Ze verwerft roem op de
grote festivals en wordt beschouwd als een van de grote filmmakers van haar
tijd. De films zijn echter geen kaskrakers voor het grote publiek maar beroeren
de cinefielen des te meer. Cinematek Brussel brengt deze dagen de pas door hen restaureerde
film ‘Tout une nuit’ opnieuw in omloop. De film, 40 jaar geleden opgenomen in
Brussel, gaat over het verlangen en de overrompelende kracht van gevoelens
tijdens een nacht. De film is te zien in de zalen van Lumière (Antwerpen, Mechelen,
Brugge), kustencentrum Buda Kortrijk, Zed Leuven en Sphinx Gent.
 |
| Installatie Bozar, foto New Reform |
In 1995 begint ze met het maken van video
installaties. Haar contacten met avant-garde kunstenaars zoals Jonas Mekas
(1922-2019) zullen daar ongetwijfeld een rol hebben in gespeeld. In Bozar staat
het werk ‘Selfportrait/Autobiography: A Work in Progress’ (1998) opgesteld. Het
is haar tweede installatie ooit uit een hele reeks. Ze maakte voor deze creatie
gebruik van zes monitoren die beelden bevatten uit een aantal van haar films.
Ze tonen ons personages die zich toeleggen op alledaagse dingen of aan het
wachten zijn voor een bushalte in de besneeuwde straten van Moskou. Terwijl de
fragmenten van de films door de monitors scrollen hoor je door luidsprekers de
stem van Chantal Akerman, die voorleest uit haar boek’ Une famille a
Bruxelles’. Een aangrijpend moment. Akerman identificeert zich hier met het
leven van alle dagen. Dat is ook de kracht van haar oeuvre.
Akerman stapte in 2015 uit het leven.
Medewerkers en familie richten daaropvolgend, gesteund door de Marian Goodman Gallery
(New York, Parijs), een Foundation op die haar oeuvre levendig houd voor een
groot publiek. Samen met Cinematek, Bozar, Cinea (roepnaam voor de Vlaamse Dienst
voor Filmcultuur) en de Brusselse Cinema Palace, is het initiatief op poten
gezet om de vele facetten van haar “kunstenaarschap” 2 jaar lang in de
schijnwerper te zetten. In 2024 moet dit uitmonden in een allesomvattende
retrospectieve in Bozar. De installatie in Bozar is te zien tot 15 januari. https://chantalakerman.foundation/
Roger D'Hondt
Reacties
Een reactie posten